آموزش روانشناسی و بهداشت روانی

زندگينامه
----------------------------------------------------
زنده یاد دكتر عليمحمد كاردان در سال ١٣٠٦ شمسي در شهر يزد به دنيا آمد. دوره ابتدايي را در دبستان سعدي و دوره اول متوسطه را در دبيرستان ايرانشهر زادگاه خود گذرانيد. پس از گذرانيدن دوره اول متوسطه و به تشويق دبيران خود و نيز به اقتضاي وضع خانوادگي خود در دانشسراي مقدماتي يزد كه به تازگي تأسيس شده بود به تحصيل مشغول شد و خود را براي آموزگاري آماده كرد. اما چون با رتبه اول در اين مدرسه فارغ‌التحصيل شد بنا بر مقررات آن زمان براي ادامه تحصيل به دانشسراي عالي تهران اعزام شد و به هزينه دولت به تحصيل پرداخت. پس از گذرانيدن «كلاس مخصوص» آن مؤسسه كه در حكم سال ششم دبيرستان بود در دوره ليسانس دبيري فلسفه و علوم ‌تربيتي در دانشسراي عالي تهران پذيرفته شد.
وی در طول تحصیل در دانشسراي عالي، زبان فارسي را نزد بزرگانی چون دكتر معين، دكتر پرويز ناتل خانلري و بديع‌الزمان فروزانفر، زبان عربي را در محضر آيت‌الله مهدي الهي قمشه‌اي، فلسفه قديم را نزد آيت‌الله محمد حسين فاضل توني، فلسفه جديد را در محضر دكتر يحيي مهدوي، دكتر رضا‌زاده شفق و دكتر غلامحسين صديقي گذراند. در روان‌شناسي از محضر دكتر علي‌اكبر سياسي و در جامعه‌شناسي از محضر دكتر غلامحسين صديقي فیض برد. درسهاي علوم تربيتي را نزد دكتر محمدباقر هوشيار، دكتر عيسي صديقي و دكتر اسدالله بيژن و فيزيولوژي اعصاب را نزد دكتر عبدالله شيباني تلمّذ كرد.
دکتر کاردان در سال ١٣٢٨ درجه ليسانس فلسفه و علوم تربيتي را از دانشسراي ‌عالي (دانشگاه تهران) کسب کرد و چون فارغ‌التحصيل رتبه اول دوره خود بود، طبق قانون اعزام دانشجو به خارج براي ادامه تحصيل در دوره دكتري فلسفه و علوم تربيتي به دانشگاه ژنو در سويس اعزام و در دانشكده ادبيات و مؤسسه علوم تربيتي اين دانشگاه (معروف به مؤسسه ژان ژاك روسو) مشغول به تحصيل شد. وی فلسفه را نزد استاداني چون شارل ورنر(Ch. Werner) (مؤلف تاريخ فلسفه يونان)، روان‌شناسي را نزد روان‌شناس و معرفت‌شناس مشهور ژان پياژه (Jean Piaget) و تعليم و تربيت را نیز نزد استاداني مانند روبر دوترانس (Robert Dottrens) آموخت. سرانجام در سال ١٣٣٦ به اخذ درجه دكتري فلسفه علوم تربيتي از دانشكده ادبيات دانشگاه ژنو نايل شد. دکتر کاردان پس از اخذ درجه دكتري به رغم اينكه از سوي پروفسور پياژه براي دستياري در «مركز معرفت‌شناسي تكويني» به‌ كار دعوت شد، به سائقه وظيفه‌شناسي، بي‌درنگ به وطن بازگشت. پس از شركت در آزموني از سوي دانشگاه تهران براي انتخاب به عنوان دانشيار كرسي اصول آموزش و پرورش و جانشيني استاد فقيد دكتر هوشيار- كه در تابستان ١٣٣٦ از دنيا رفته بود - و پذيرفته شدن در آن آزمون به خدمت در دانشکده ادبیات دانشگاه تهران مشغول شد و تدريس درسهايي مانند اصول آموزش و پرورش و تاريخ آموزش و پرورش را به عهده گرفت. با تأسيس مؤسسه مطالعات و تحقيقات اجتماعي در دانشگـاه تهـران (١٣٣٧ ـ ١٣٣٨) و ايجاد دوره ليسانس و فوق‌ليسانس علوم اجتماعي از وی برای تحقيق و تدريس در اين مؤسسه نيز دعوت شد. لذا تا سال ١٣٤٥ به تدريس روان‌شناسي اجتماعي و روش تحقيق در علوم اجتماعي پرداخت؛ همچنين به ترجمه كتابهاي مهمي در روان‌شناسي اجتماعي و مردم‌شناسي و روش تحقيق در زمينه‌هاي فوق توفيق يافت.
دكتر كاردان به موازات تدريس، تحقيق، ترجمه و تأليف از همان آغاز كار در مديريت امور دانشگاه نيز مشارکت داشت؛ از جمله تا سال ١٣٤١ مديريت دروس مؤسسه مطالعات و تحقيقات اجتماعي؛ از ١٣٤١ تا ١٣٤٨ رياست اداره كل آموزش دانشگاه تهران و از ١٣٤٨ تا ١٣٥٦ نیز رياست نخستین دانشکده علوم تربیتی کشور که در دانشگاه تهران ایجاد شده بود را بر عهده داشت.
وی پس از انقلاب اسلامی هم در عرصه های علم و فرهنگ یاریگر نظام بوده و در سال ١٣٦٩ از سوي شوراي عالي انقلاب فرهنگي به عضويت پيوسته فرهنگستان علوم جمهوري اسلامي ايران برگزيده شد. دکتر کاردان علاوه بر تدريس در دوره‌هاي مختلف كارشناسي و كارشناسي ارشد و دكتري در دانشگاههاي تهران و تربيت مدرس، از ١٣٦٣ تا ١٣٧٦ سرپرستي مؤسسه روان‌شناسي دانشگاه تهران را عهده دار بود. دكتر كاردان سالها در شوراي دانشگاه تهران و هيئت مميزه علمي آن و نيز هيئت مميزه مركزي عضويت داشته و فعاليت كرده است. وی همچنین از نخستين صاحبنظرانی است كه در سازماندهی متمرکز و جدید آزمون ورودي دانشگاهها و مؤسسات آموزش عالي كشور از سال ١٣٤٢ نقش ویژه‌ای داشته است.
از دیگر اقدامات ماندني او تلاش در گسترش رشته‌هاي مختلف علوم تربيتي در سطح كارشناسي ارشد و تأسيس نخستين دوره دكتري علوم تربيتي (تاريخ و فلسفه آموزش و پرورش) در سال ١٣٥٣ در دانشكده علوم تربيتي دانشگاه تهران است.
مديريت گروههاي پژوهشي روان‌شناسي و علوم تربيتي سازمان مطالعه و تدوين كتب علوم انساني، عضويت در شوراي پژوهشي اين سازمان و همكاري مؤثر با پژوهشگاه علوم انساني و مطالعات فرهنگي و پژوهشكده حوزه و دانشگاه و نيز مؤسسه پژوهشي برنامه‌ريزي درسي و نوآوريهاي آموزشي وابسته به وزارت آموزش و پرورش از جمله فعاليتهاي ديگر وي در مراکز مختلف علمی است.
====
آقای دکتر علی‌محمد کاردان درسال 1306 در شهر یزد به­دنیا آمدند. ایشان فرزند پدری اهل قلم و شاعر بودند و تا پایان تحصیلات متوسطه و دوره­ی دانشسرای مقدماتی در همان شهر یزد با نتایجی درخشان به تحصیل ادامه دادند. سپس دانشسرای عالی و در ادامه دوره‌ي لیسانس فلسفه و علوم تربیتی را در تهران به پایان رساندند و برای ادامه‌ي تحصیل راهی سویس شدند. درسال 1336 پس از دفاع از پایان‌نامه‌ي دکترا به ایران بازگشتند و از ابتدای سال 1337 رسماً در دانشگاه تهران به تدریس پرداختند. نیم قرن بعد از آن، سال های پرباري برای ایران، دانشجویان دکتر علی­محمد کاردان و خود استاد بود.

دکتر علی­محمد کاردان علاوه بر نقش فعال در تدریس و پژوهش، در مديريت امور دانشگاه نيز مشاركت داشتند؛ از جمله تا سال 1341 مديريت دروس موسسه مطالعات و تحقيقات اجتماعي، از سال 1341 تا 1348 رياست اداره‌ي كل آموزش دانشگاه تهران و از سال 1348 تا 1356 نيز رياست نخستين دانشكده علوم تربيتي كشور را كه در دانشگاه تهران داير شده بود برعهده داشتند.

پس از انقلاب، استاد مدیریت موسسه روانشناسی دانشگاه تهران را برعهده گرفتند و از 1363 تا 1376 به این مهم همت ورزیدند. استاد در سال 1369 به عضویت پیوسته فرهنگستان علوم مفتخر شدند و همچنین مدیر گروه علوم تربیتی سازمان تهیه و تدوین کتب درسی دانشگاهی، عضو شورای پژوهشی پژوهشگاه علوم انسانی و عضو هیئت ممیزه دانشگاه تهران بودند و در انجمن‌هاي علمي مختلف حضور داشته و در دوره‌اي رياست انجمن روانشناسي اجتماعي را بر عهده داشتند.

داشتن سمتهایی نظیر سمتهای فوق زمانی ارزشمند است که در پس آن فلسفه­ای برای عمل، ارزش­هایی برای اتکا، نظریه­ای عملی برای پایبندی به آن وجود داشته باشد. نگاه دکتر علی‌محمد کاردان به پست­ها، مسئولیت­ها و مقامات خود آن­چنان بود که تعهد ایشان در حیطه­های فوق‌الذکر را نشان می­داد.

کارنامه‌ي استاد پر از ترجمه­های ماندگار در حوزه‌ي فلسفه، تعلیم و تربیت، آموزش و پرورش، روش تحقیق و روانشناسی اجتماعی است كه در اين ميان ‌ترجمه‌ي شيواي روانشناسي اجتماعي نوشته‌ي اتوكلاين برگ بيش از همه براي دانشجويان و دانش‌آموختگان روانشناسي آشناست. همچنين در كارنامه‌ي استاد حدود 100 مقاله و چهار تألیف به زبان­های فارسی و فرانسه وجود دارد. برخی از آثار استاد از این قرارند:

· سیر آراء تربیتی در غرب، انتشارات سمت، 1381.

· L'Organization scolaire en Iran, histoire et perspective, these de doctorat, Faculte des letters, Universite de Geneve, Imperimerie Reggioni et Jaccoud, 1957.

· طرح اصلاح فرهنگ فرانسه، پل لانژون و هانری والون، انتشارات وزارت فرهنگ، چاپ اول 1337.

· تحولات روانی دوره­ی نوجوانی، مجله سخن، ش 9، 1337

· ویژگی­های اخلاقی و شخصیت پژوهشگری، پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی، تهران 26، آذرماه 1381.




و نهایتاً پس از سال ها تلاش در عرصه علم و فرهنگ، در زمستان سال1386 دیار باقی را وداع گفتند.روحش شاد و یادش گرامی باد.

آثار تأليف و ترجمه شده
--------------------------------------------------------------------------------

الف) تأليفات....


1. L’Organisation Scolaire en Iran, Histoire et Perspective; Thèse de Doctorat, Faculté des Lettres, Université de Genéve, Imprimerie Reggioni et Jaccoud, 1957.

۲. فلسفه تعليم و تربيت (جلد اول)؛ دفتر همكاري حوزه و دانشگاه و سازمان مطالعه و تدوين كتب علوم انساني دانشگاهها (سمت)، ۱۳۷۲؛
تاريخچه تعليم و تربيت، بخش اول، ص ۶۰-۱۱۰؛
تعليم و تربيت از ديدگاه افلاطون، بخش دوم، فصل اول، ص ۱۶۷-۱۷۳؛
تعليم و تربيت از ديدگاه ارسطو، بخش دوم، فصل اول، ص ۱۷۳-۱۷۸؛
تعليم و تربيت از ديدگاه ژان ژاك روسو، بخش دوم، فصل اول، ص ۲۰۹-۲۱۵؛
تعليم و تربيت از ديدگاه اميل دوركيم، بخش دوم، فصل اول، ص ۲۲۳-۲۲۶؛
طبيعت از ديدگاه علوم رواني، بخش سوم، فصل اول، ص ۳۸۱-۳۸۸؛
طبيعت از ديدگاه علوم اجتماعي، بخش سوم، فصل اول، ص ۳۸۸-۳۹۷.

۳. درآمدي بر جامعه‌شناسي اسلامي؛ دفتر همكاري حوزه و دانشگاه و چاپ سلمان فارسي، ۱۳۶۳؛ (بخش «طبيعت آدمي»، ص ۲۹۱-۳۰۷).

۴. سير آراء تربيتي در غرب؛ سازمان مطالعه و تدوين كتب علوم انساني دانشگاهها (سمت)، ۱۳۸۱.

۵. علوم تربيتي، ماهيت و قلمرو آن؛ سازمان مطالعه و تدوين كتب علوم انساني دانشگاهها (سمت)، ۱۳۸۳؛ (مقدمه و فصل دوم؛ اين كتاب زير نظر استاد دكتر كاردان و با همكاري گروهي از استادان علوم تربيتي تأليف و منتشر شده است.

ب) ترجمه....

۱. طرح اصلاح فرهنگ فرانسه؛ پل لانژون و هانري والون، انتشارات وزارت فرهنگ، ۱۳۳۷.

۲. اصول راهنمايي در آموزش و پرورش؛ نوشته رژه‌گال، انتشارات وزارت فرهنگ، ۱۳۳۹.

۳. روان‌شناسي اجتماعي؛ ژان مزون نوو، انتشارات دانشگاه تهران، چاپ دوم، ۱۳۴۳.

۴. طرح روان‌شناسي طبقات اجتماعي؛ هالبواكس، انتشارات دانشگاه تهران، چاپ اول، ۱۳۴۰، برگزيده سال ۱۳۴۰ (انجمن كتاب)، چاپ سوم، ۱۳۷۱.

۵. روش مردم‌شناسي؛ پيربس؛ انتشارات دانشگاه تهران، چاپ دوم، ۱۳۴۴.

۶. قواعد روش جامعه‌شناسي؛ اميل دوركيم، انتشارات دانشگاه تهران، چاپ سوم،۱۳۶۲.

۷. روان‌شناسي اجتماعي؛ اتوكلاين برگ، شركت انتشارات علمي و فرهنگي، چاپ سيزدهم، ۱۳۸۳.

۸. اصول راهنمايي در آموزش و پرورش همراه با طرح لانژون ـ والون، انتشارات دانشگاه تهران، چاپ پنجم، ۱۳۸۱.

۹. مسائل روان‌شناسي جمعي و روان‌شناسي اجتماعي، ژرژ گورويچ و ديگران، مؤسسه چاپ و انتشارات دانشگاه، چاپ دوم، ۱۳۷۱.

۱۰. مراحل تربيت، موريس دبس، انتشارات دانشگاه تهران، چاپ نهم، ۱۳۷۰.

۱۱. وضع و شرايط روح علمي، ژان فوراسيته، انتشارات دانشگاه تهران، چاپ سوم،۱۳۷۱.

۱۲. روان‌شناسي اجتماعي، ژان استوتزل، انتشارات دانشگاه تهران، چاپ پنجم، ۱۳۷۱.

۱۳. اصول روش آزمايشي بخشي از «مقدمه بر مطالعه طب آزمايشي»، كلود برنار، انتشارات دانشگاه تهران، ۱۳۵۷.

۱۴. روان‌شناسي و دانش‌ آموزش و پرورش، ژان پياژه، انتشارات دانشگاه تهران، چاپ سوم، ۱۳۷۱.

۱۵. سيطره كميت و علايم آخر زمان، رنه گنون، انتشارات مركز نشر دانشگاهي، چاپ دوم، ۱۳۷۲.

۱۶. آراء و نظريه‌ها در علوم انساني، ژولين فروند، انتشارات مركز نشر دانشگاهي، چاپ اول، ۱۳۶۲، چاپ دوم، ۱۳۷۲.

۱۷. تاريخ روان‌شناسي، مولر، انتشارات مركز نشر دانشگاهي، ۱۳۶۷ـ ۱۳۶۸.

۱۸. معني و حدود علوم تربيتي، ميالاره، انتشارات دانشگاه تهران، چاپ دوم، ۱۳۷۵.

عناوين و تقديرنامه ها
---------------------------------
- نشان (مدال) فرهنگ (١٣٢٩) به دليل احراز رتبه اول در دوره ليسانس فلسفه و علوم تربيتي از سوي وزارت فرهنگ وقت.

- نشان (مدال) سپاس (١٣٥٣) به مناسبت داشتن خدمات شايان در مقام رياست دانشكده علوم تربيتي دانشگاه تهران از سوي شواري‌ عالي فرهنگ (آموزش و پرورش).

- تجلیل از ایشان به عنوان استاد ممتاز دانشگاه تهران.

- نکوداشت شخصیت علمی و آثار ایشان از سوی انجمن آثار و مفاخر فرهنگی.

- از ميان تاليفات ايشان تاريخ روانشناسي در سال ١٣٦٨ به عنوان كتاب سال برگزيده شد و ترجمه كتاب جامعه شناسي و تربيت در سال ١٣٨٠ از طرف وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامي شايسته دريافت لوح تقدير گرديد.

- پژوهشگر نمونه فرهنگستان علوم در سال ١٣٨١.

- نام ايشان در سومين همایش چهره های ماندگار در سال ١٣٨٢ به عنوان يكي از چهره هاي ماندگار كشور در رشته روانشناسي و علوم تربيتي به ثبت رسيده است.

- لوح تقدير از سازمان «سمت» به امضاي رئيس مجمع تشخيص مصلحت نظام آقاي هاشمي رفسنجاني به مناسبت برگزيده شدن به عنوان مدير نمونه گروه پژوهشي علوم تربيتي.
مقالات
--------------------------------------------------------------------------------

دكتر كاردان قريب به پنجاه سال خدمت خود در دانشگاه تهران و مؤسسات علمي ديگر علاوه بر تدريس و تحقيق به نوشتن مقالات مهمي (در حدود صد مقاله) در زمينه علوم تربيتي، روان‌شناسي، جامعه‌شناسي و علوم انساني پرداخته است. كساني كه با اين رشته‌ها سروكار دارند، نوشته‌هاي وی را در مجلاتي نظير مجله دانشكده ادبيات و علوم انساني، مجله دانشكده علوم تربيتي، مجله آموزش و پرورش، مجله سخن، مجله راهنماي كتاب ديده و خوانده‌اند. وي علاوه بر مقالات دهها سخنراني در مجامع علمي گوناگون داشته كه بیشتر آنها در انتشارات دانشگاه تهران، مركز نشر دانشگاهي و سازمان «سمت» به چاپ رسيده است. فهرست برخي از مقالات و سخنرانيهاي او در مجامع علمي بدين شرح است:

- “تحولات رواني دوره نوجواني”، مجله سخن؛ شماره ۹، ۱۳۳۷.

- “كرشن اشتاينر و عقايد تربيتي او (۱)”، مجله دانشكده ادبيات دانشگاه تهران؛ شماره۴، ۱۳۳۷.

- “كرشن اشتاينر و عقايد تربيتي او (۲)”، مجله دانشكده ادبيات دانشگاه تهران؛ شماره۶، ۱۳۳۷.

- “تحول هوش”، مجله پرورش نو؛ شماره ۱-۲، ۱۳۳۹.

- “روشهاي جامعه‌سنجي (سوسيومتري) در تعليم و تربيت”، مجله آموزش و پرورش؛ شماره ۳، ۱۳۳۹.

- “فرهنگ و آموزش و پرورش فرهنگي”، فصلنامه پژوهش و برنامه‌ريزي در آموزش عالي: مؤسسه پژوهش و برنامه‌ريزي آموزش عالي، سال اول، شماره ۱، ۱۳۷۲ (مقاله برگزيده).


- “La Planification de L’enseignement en Iran”, Revue Detiers Monde; No l, 1959.

- “Situation Actuelle et Perspective de L’enseignement Post-secondaire Destiné aux Personnes Engagées dans la vie Active en Iran”, Rapport Presenté au Comité D’experts de L’Unesco, Londre, 27-30 Juillet 1979, In Journal of Faculty of Education, University of Tehran; Vol VI, No l, Autumn-Winter.


- “پژوهش و اخلاق پژوهشگري”،‌ پژوهشگاه دانشگاه تهران؛ سال هشتم، شماره ۱۹، ۱۳۷۳.

- “ژان پياژه”، فلسفه و فلسفه آموزش و پرورش”، مجله روان‌شناسي و علوم تربيتي؛ فصلنامه علمـي ـ پـژوهشـي دانشكـده روان‌شناسي و علوم تربيتي دانشگاه تهران؛ سال دوم، شماره ۱-۴، ۱۳۷۵، ص ۳-۱۴.

- “نقش‌ آموزش و پرورش در رشد علوم”، نامه فرهنگستان علوم؛ شماره ۱۶، ۱۳۷۹، ص ۱۵-۳۰.

- “نقش كتاب دانشگاهي و ويژگيهاي آن” ، سخن سمت؛ سال هشتم، شماره دهم، تابستان ۱۳۸۲.

- اهميت و روش پرورش تفكر، سخنراني در سمپوزيوم نقش آموزش ابتدايي و جايگاه مطلوب آن در جامعه آموزش و پرورش اصفهان ۱۵-۱۷فروردين ماه ۱۳۷۴.

- آموزش و پرورش و فرهيختگي، سمينار آموزش‌ـ فرهنگ بهره‌وري، دانشگاه تهران، ارديبهشت ماه ۱۳۷۵

تاریخ: شنبه 07 دي 1392 22:10
افزوده شده توسط: modir
ابعاد: 450 x 642 پیکسل
حجم فایل: 51.04Kb
نظرات: 0
امتیاز: هیچ
دفعات نمایش: 10002