آموزش روانشناسی و بهداشت روانی

ضا زماني متولد سال 1317 شهر تهران است. وي پس از گذراندن تحصيلات ابتدايي و دبيرستان در سال 1336 در رشته حقوق با تمركز بر ‏رشته قضايي به تحصيلات پرداخت و سپس با علاقه اي كه از ابتدا به رشته روانشناسي در او بود با شركت در دوره هاي كارشناسي ارشد ‏دانشگاه تهران به آمريكا عزيمت نمود و دكتراي روانشناسي باليني را در سال 1354 از دانشگاه مينه سوتاي آمريكا اخذ كرد. بعد از بازگشت به ‏ايران وي عضو هيئت علمي دانشگاه تهران دانشكده ادبيات و علوم انساني گرديد.‏گروه : علوم انساني رشته : روان شناسي گرايش : روانشناسي باليني خاطرات کودکي : رضا زماني همچون پدرش ذوق ادبي خوبي دارد و از اين رو در دوره كودكي و نوجواني كتاب هاي ادبيات و تاريخ و شعر بسيار مي خواند. به ‏سعدي، حافظ و فردوسي علاقه داشت و رمان هاي زيادي را مطالعه مي كرد. از جمله «بينوايان» اثر ويكتور هوگو كه او در سنين نوجواني، ‏تابستاني را با آن به سر كرده بود: «يادم مي آيد دبستان كه مي رفتم در خيابان ژاله زندگي مي كرديم. آنجا پيرمرد كتابفروشي بود كه هميشه ‏مرا به ياد پيرمرد خنزر پنزري صادق هدايت مي انداخت با شالي دور گردن و همان تصويرها. او كتاب كرايه مي داد و من از او خيلي كتاب كرايه ‏مي كردم و مي خواندم. متأسفانه اين رسم ديگر برچيده شده است.» اوضاع اجتماعي و شرايط زندگي : رضا زماني از شرايط خانوادگي خود، ميگويد: «درس خواندن و دانشگاه رفتن در خانواده من، مسأله اي كاملاً طبيعي و معمولي بود، يعني چيزي ‏نبود كه من سنتي بر آن گذاشته باشم. عمويم طبيب و استاد دانشگاه بود، دايي هايم همه تحصيلات دانشگاهي داشتند. پدربزرگ مادرم، ‏اگرچه روحاني نبود، اما تحصيلاتي در نجف داشت، خواهر و برادرانم همه تحصيلات رده بالاي آكادميك دارند. بنابراين تحصيل كردن در محيط ‏زندگي من امري كاملاً مستعد و مساعد بود. البته پدرم هم خيلي تشويقم مي كرد.»تحصيلات رسمي و حرفه اي : ديپلم متوسطه از دبيرستان علميه تهران سال 1336‏ ـ ليسانس حقوق از دانشكده حقوق، علوم سياسي و اقتصاد دانشگاه تهران با تمركز بر رشته قضايي (۱۳۴۰) ـ فوق ليسانس روانشناسي از دانشگاه تهران (۱۳۴۵) ـ دكتراي روانشناسي باليني از دانشگاه مينه سوتا (آمريكا) در سال ۱۳۵۳ و اخذ مدرك فوق دكتري از همان دانشگاه ـ گذراندن دوره كارورزي (انترني) به مدت يك سال، تمام وقت در بيمارستان دانشگاه كانزاس (آمريكا)‏ خاطرات و وقايع تحصيل : رضا زماني عزيمت به آمريكا و تحصيل در آنجا را از وقايع آن دوران خود ميداند :«دانشگاه مينه سوتا يكي از دانشگاه هاي نخبه رشته ‏روانشناسي در دنياست و به قول خودشان از دانشگاه هاي ‏TOP TEN‏ يعني ده تاي اول از ميان حدود ۲۰۰۰ مؤسسه معتبر است ومن ‏نمي دانم چطور مرا از اين سر دنيا پذيرفتند! استادان خيلي برجسته و نخبه اي هم داشت كه من خيلي از كلاس هاي درسشان استفاده كردم. ‏حتي بيش از آنچه لازم بود واحدهاي درسي برمي داشتم كه آنها مي گفتند به اندازه كافي واحد گرفته اي و ديگر بس است. ولي مي دانستم ‏كه اين فرصت ها دوباره به دست نمي آيند. بنابراين با استادان آنجا خيلي درس مي گرفتم و پاي صحبتشان نمي نشستم. همان جا هم مرا ‏براي دوره فوق دكتري پذيرفتند اما دانشگاه تهران عضويت در هيأت علمي را به من پيشنهاد كرد و من فكر كردم موقعيت خوبي است و بهتر ‏است از دست نرود.»استادان و مربيان : رضا زماني مي گويد: «در طي مسير علمي و كسب موفقيت هايش بيش از همه از دكتر ذبيح الله صفا - كه پسر دايي پدرش بوده - تأثير مي ‏پذيرفته و باتأكيد بر شخصيت ارزنده او، از دكتر صفا به نيكي ياد مي كند: «ذبيح الله صفا آدم بسيار سليم النفس، خوب، مؤدب و انساني والا بود. ‏زماني كه ايشان استاد دانشگاه بودند در همه مملكت ۱۵۰ تا ۲۰۰ استاد وجود داشت. دانشگاه ها تازه داشتند شكل مي گرفتند و كم بودند و ‏استاد دانشگاه در آن زمان وجهه خاصي داشت. به ياد مي آورم در سن ۱۲ - ۱۰ سالگي وقتي گاهي از اين استاد بزرگوار سؤالي مي پرسيدم، ‏مي نشست كنارم و گويي دوست چندين و چند ساله من است، با حوصله و آرامش به سؤالاتم پاسخ مي داد. اگر چه از دوران ابتدايي رسيدن ‏به چنين جايگاهي را براي خودم به عنوان يك هدف تعيين كرده بودم ولي شايد حضور دكتر صفا هم اين پشتكار و علاقه به ادامه مسير را در من ‏تشديد مي كرد.»‏مشاغل و سمتهاي مورد تصدي : ـ روانشناس باليني در بيمارستان عمومي شهر «مينيا پوليس» و بيمارستان ايالتي «هيستينگز» در ايالت مينه سوتا در سال هاي اقامت در ‏آمريكا ـ رئيس هيأت مديره انجمن روانشناسي ايران از پائيز ۸۵ ـ عضو هيأت مديره انجمن روانشناسي ايران از ۱۳۵۵ تا ۵۷ و نايب رئيس اين انجمن از سال ۷۳ تا ۷۷ ـ عضو هيأت مؤسس انجمن روانشناسي ايران (۱۳۷۴) ـ عضو گروه واژه گزيني تخصصي روانشناسي فرهنگستان زبان و ادب فارسي (۸۱)‏ ـ رئيس مؤسسه روانشناسي و علوم تربيتي دانشگاه تهران از سال ۵۸ تا ۶۳ ـ رئيس دانشكده روانشناسي و علوم تربيتي از ۱۳۸۲ تا تابستان ۸۵ ـ نماينده دانشكده روانشناسي و علوم تربيتي در هيأت مميزه دانشگاه تهران (۲ دوره) از ۸۰ تا ۸۴ ـ دوبار معاون پژوهشي دانشكده روانشناسي و علوم تربيتي دانشگاه تهران ۷۶ و ۸۱ ـ بنيانگذار، صاحب امتياز، مدير مسئول و سردبير نشريه «پژوهش هاي روانشناختي» از ۱۳۷۰ تاكنون ـ عضو هيأت تحريريه دو فصلنامه روانشناسي معاصر، علوم شناختي، نشريات انجمن روانشناسي ايران و دانشكده روانشناسي و علوم تربيتي ‏دانشگاه تهران، پژوهش در سلامت رواني و ... ـ عضو سابق هيأت علمي دانشگاه تهران ـ عضو كميته علوم انساني قطب هاي علمي وزارت علومفعاليتهاي آموزشي : در زمينه تدريس رضا زماني سعي مي كرد خيلي پراكنده و متفرقه تدريس نكند و عمده فعاليت هايش در اين بخش در دانشگاه تهران بود و به ‏صورت استثنا گاهي در دانشگاه روانپزشكي و دانشگاه بهزيستي و توانبخشي به آموزش مي پرداخت. دروسي كه عمدتاً تدريس مي كرد ‏شامل تاريخچه و مكاتب روانشناسي، روانشناسي يادگيري، آسيب شناسي رواني، روانشناسي باليني، نظريه هاي روان درماني و مواردي از ‏اين دست در سطوح كارشناسي، كارشناسي ارشد و دكتري مي شد.‏مراکزي که فرد از بانيان آن به شمار مي آيد : رضا زماني بنيانگذار، صاحب امتياز، مدير مسئول و سردبير نشريه «پژوهش هاي روانشناختي» از ۱۳۷۰ تاكنون است‏ ساير فعاليتها و برنامه هاي روزمره : از ديگر فعاليتهاي رضا زماني پروژه هاي تحقيقاتي بسياري را به سرانجام رسانده كه براي نمونه مي توان از بررسي پديده همنوايي با گروه در ‏فرهنگ ايراني، تفاوت ادراك بينايي ميان زن و مرد، بررسي پژوهشي برنامه تغذيه رايگان در مدارس، بررسي شيوع اختلالات رواني در كارگران ‏صنايع، آماده سازي و تطبيق فرم فارسي مقياس اضطراب تعامل اجتماعي و مقياس هراس اجتماعي و هنجاريابي مقياس درجه بندي اختلال ‏كمبود توجه (بيش فعالي) و ترجمه و تطبيق فرم فارسي ‏MMPI-2‎‏ را نام برد.‏آرا و گرايشهاي خاص : اما درباره جايگاه علم روانشناسي در ايران و مقايسه با ساير كشورهاي جهان و نواقص و كاستي هاي اين علم در كشور ما، رضا زماني دل ‏پري از وضع عمومي اين علم دارد: «امروز روانشناسي كم و بيش مانند علوم ديگر است. تمام علوم جديدي كه وارد مملكت ما شده اند هنوز ‏نوپا هستند. در ذهن عامه مردم و حتي دانشجويان ما، روانشناسي يك فرم خاصي دارد كه از يك روزنه كوچك به آن نگاه مي كنند. يعني به ‏روانشناسي بيشتر به عنوان يك رشته خدماتي مثل مشاوره و روان درماني اشاره مي شود. در حالي كه روانشناسي رشته هاي بسيار ‏متعددي دارد و حوزه اي بسيار بسيار وسيع است. متأسفانه فقط بخش هايي از آن وارد مملكت ما شده و دانشجويانمان نسبت به آنها علاقه ‏نشان مي دهند. شايد تا حدودي به اين علت است كه امكانات آن رشته ها و شاخه هاي ديگر در دسترس نيست و آنچه ساده تر است و ابزار و ‏وسايل چنداني نمي خواهد، همين رشته هايي است كه عمدتاً در كشور وارد شده اند. از جمله بخش هاي عمده اي كه نياز به ابزار و هزينه ‏بالا دارد. مثلاً روانشناسي فيزيولوژيك كه براي تحقيق و كار، نيازمند ابزارهاي بسيار گرانقيمت است، آزمايشگاه هاي مفصل مي خواهد و كاري ‏نيست كه با دو كتاب و وسيله ساده و تست راه بيفتد.‏ اين موارد عملاً هنوز وارد مملكت مان نشده. يا روانشناسي مهندسي رفتار يا روانشناسي اجتماعي كه بعضي از كشورهاي جهان سوم به آن ‏پرداخته اند و به ابزارآلات آنچناني هم نيازي ندارد، هنوز آنگونه كه بايد با اقبال و توجه و همتي كه شايسته است مواجه نشده.» دكتر زماني ‏درباره چگونگي دسترسي به علوم جديد معتقد است: «نخستين ، ساده ترين و ضروري ترين وسيله دستيابي به علم، كتاب و منبع است. اگر ‏من ندانم آخرين تحقيقات صورت گرفته در دنيا چيست، ممكن است كاري كه ارائه مي كنم قديمي يا تكراري باشد يا چيزي به علم روز اضافه ‏نكند. با وجود كوشش هايي كه شده و دسترسي نسبت به سال هاي اوليه انقلاب بيشتر است، هنوز مشكلات اساسي و كمبودهايي داريم. ‏مثلاً نمايشگاه سالانه بين المللي كتاب برپا مي شود ولي نمايشگاه در سطحي است كه آنجا كتاب هاي خيلي معمولي و ساده در حد ‏ليسانس ارائه مي كنند و خبري از كتاب هاي روز و فوق العاده تخصصي نيست. ما هنوز براي تهيه و خريد آن كتاب ها دردسر داريم؛ كتاب هايي ‏كه مثلاً صد هزار تومان قيمت دارند يا اينترنت و سايت هاي قابل استفاده هست ولي آنها نيز به شكل مناسب و دلخواه ما نيست. يعني بيشتر ‏ظاهري است تا واقعي. من هميشه مي گويم هيچ ابن سينايي، بي مقدمه ابن سينا بروز نمي كند. يك زمينه كافي و وافي مي خواهد و اين ‏زمينه تاكنون موجود نبوده. اگرچه كم كم مي رود كه ايجاد شود ولي كماكان مشكلات عمده وجوددارند.» و پيشنهاد دكتر رضا زماني به عنوان فردي كه بيش از ۳۰سال در رشته روانشناسي مشغول تحقيق و پژوهش بوده براي رفع نواقص و كاستي ‏ها چنين است: «احساس مي كنم تحصيلات تكميلي اصولاً بايد به زبان علمي جلو بروند. چون نمي شود از منابع دست دوم و سوم استفاده ‏كرد. هنوز كتاب هاي استادان خودم كه سال ها پيش ترجمه شده اند گاه گداري تجديد چاپ مي شوند. در صورتي كه علم امروز نمي تواند ‏اينگونه باشد. كتاب هاي مرجع و درسي رشته هاي مختلف را كه مي بينم، هر پنج - شش سال يا حداكثر ده سال مرور مي شوند و بخش ‏عمده اي از آن تغيير مي كند و مطالب تازه جايش را مي گيرد. هر چه جلوتر مي رويم اين علم سريع تر پيش مي رود. ۵۰ سال پيش به اين ‏شدت نبود، هم اكنون اينطور است و شايد در ۵۰ سال آينده، مطالب دو سال پيش نيز كهنه باشد. بنابراين در فرهنگي كه هنوز كتاب ترجمه ‏شده ۲۰ سال پيش - كه آن خود متعلق به ۱۰ سال پيشتر بوده - تدريس مي شود، نمي توان پيشرو و پيشگام بود. پيشرو بودن مقدمات مي ‏خواهد و اگرچه تحولات عظيمي حاصل شده اما اين مقدمات هنوز حاصل نشده است. من شاهدم دانشجويان دوره فوق ليسانس و حتي ‏دكتراي ما از زبان استفاده مي كنند ولي احساس مي كنم برداشتي كه از متن دارند به آن وقتي كه لازم است داشته باشند، نيست و اين به ‏دليل ضعف موجود در زبان است.»‏ چگونگي عرضه آثار : رضا زماني تا امروز سخنراني هاي بسياري در عرصه هاي داخلي و بين المللي داشته كه از آن جمله مي توان به سخنراني اش در دانشكده ‏روانشناسي دانشگاه كارلتن كانادا درباره تاريخچه روانشنانسي در ايران اشاره كرد.‏ علاوه بر مقالات متعددي كه براي مجلات علمي مختلف نگاشته است در حوزه نشر كتاب دو اثر به زبان انگليسي تحرير كرده است كه از آن دو ‏مي توان به كتاب ‏The Persian MMPI in international adaptations of MMPI‏ اشاره كرد. آخرين مقاله او كه به تازگي در مجله پژوهش هاي ‏روانشناختي به چاپ رسيده، «رابطه سبك هاي مقابله و اسناد با افسردگي» نام دارد.‏ و نگارش و ارائه مقالات علمي ـ پژوهشي بسياري همچون: اثر آرامش عضلاني وفشار رواني بر فشار خون طبيعي، رابطه ناسازگاري اجتماعي ‏فرزندان با غيبت مادر از خانه به علت اشتغال، بررسي پژوهشي تغذيه رايگان، جنبه هاي روان شناختي ناباروري، مطالعه مقايسه اي پايه هاي ‏فردي ـ شناختي و انگيزشي پيش داوري نسبت به مهاجران افغان و ....‏ آثار : اصول شرطي سازي و يادگيري ويژگي اثر : ترجمه2 پرسش و پاسخ در باب آزادي، دموكراسي و جامعه مدني ويژگي اثر : ترجمه3 زمينه روانشناسي هيلگارد ويژگي اثر : ترجمه4 واژه نامه تطبيقي روانشناسي، روانپزشكي، علوم تربيتي ويژگي اثر : ترجمه
دکتر رضا زمانی
zamani@iricss.org
تحصيلات دانشگاهی و دوره های تخصصی:
• ليسانس (کارشناسی) از دانشکده حقوق، علوم سياسی و اقتصاد دانشگاه تهران (با تمرکز بر رشته
قضايی) در سال ١٣٤٠
• فوق ليسانس (کارشناسی ارشد) در رشته روانشناسی از دانشگاه تهران در سال ١٣٤٥
• دکترای روانشناسی بالينی از دانشگاه مينهسوتای آمريکا در سال ١٣٥٣ و طی دوره فرادکتری در همان
دانشگاه . شروع به کار به عنوان استاديار در گروه روانشناسی دانشکده ادبيات و علوم انسانی دانشگاه تهران در
. سال ١٣٥٣
• دوره کارورزی (انترنی) به مدت يک سال بهطور تمام وقت در بيمارستان دانشگاه کانزاس آمريکا.
• روانشناس بالينی در بيمارستان عمومی شهر مينياپليس و نيز بيمارستان ايالتی هيستينگز در ايالت
مينهسوتا طی سالهای اقامت در آمريکا.
تجربه های شغلی (خارج از پژوهشکده):
مسؤوليتهاي دانشگاهي:
• رئيس مؤسسه روانشناسی و علوم تربيتی دانشگاه تهران از سال ١٣٥٨ تا ١٣٦٣ به انتخاب همکاران
مؤسسه
• نماينده مؤسسات تحقيقاتی وابسته به دانشکده ادبيات و علوم انسانی در شورای پژوهشی دانشگاه
تهران
• نماينده دانشکده روانشناسی و علوم تربيتی در هيأت مميزه دانشگاه تهران در دو دوره (از سال ١٣٨٠ تا
(١٣٨٤
• دوبار معاون پژوهشی دانشکده روانشناسی و علوم تربيتی دانشگاه تهران ( دو باردر سال های ١٣٧٦ و
(١٣٨١
.( • رياست دانشکده روان شناسی با انتخاب توسط همکاران عضو هيأت علمی دانشکده (از ١٣٨٢ تا ١٣٨٥
فعاليتهای آموزشی:
تدريس دروس تاريخچه و مکاتب روانشناسی، روانشناسی يادگيری، آسيب شناسی روانی، روانشناسی
بالينی، روانشناسی سلامت، و نيز درس نظريههای رواندرمانی در سطوح کارشناسی، کارشناسی ارشد و
دکتری.
کتاب ها و مقاله های منتشر شده:
نشريات ادواري:
بنيانگذار و صاحب امتياز نشريه پژوهشهای روانشناختی، و نيز مدير مسؤول و سردبير اين نشريه از سال •
١٣٧٠ تا کنون. اين نشريه از ابتدای انتشار تا کنون از طرف کميته نشريات علمی وزارت علوم، تحقيقات و فناوری
شناخته شده است « علمی پژوهشی » حائز رتبة
عضويت در هيأت تحريريه نشريه روانپزشکی که بنيانگذار آن مرحوم دکتر ميرسپاسی بودند. •
عضويت در هيأت تحريرية دو فصلنامه روانشناسي معاصر (نشريه انجمن روانشناسي ايران)؛ نشريه •
دانشکده روانشناسی و علوم تربيتی دانشگاه تهران، نشريه علوم شناختی، و چند نشريه ديگر.
از جمله کتابها و مقالات زير به صورت انفرادی يا مشترک:
١- کتابها:
• پرسش و پاسخ در باب آزادی، دمکراسی، و جامعه مدنی ١٣٧٧
( • زمينه روانشناسی هيلگارد ( ١٣٧٤ ) و متن کامل زمينه روانشناسی هيلگارد با تجديد نظر( ١٣٨٤
• اصول شرطیسازی و يادگيری (آماده چاپ)
• واژهنامه تطبيقی روانشناسی، روانپزشکی، علوم تربيتی (آماده چاپ)
و نيز:
Treatment of Migraine Headache through Biofeedback or Muscular Relaxation, (1975), University of
Minnesota.
Adaptations of MMPT-2, edited by James N.Butcher, (1996) MMPI–2 in International The Persian
.Press University of Minnesota
٢- مقالات:
• اثر آرامش عضلانی و فشار روانی بر فشار خون طبيعی، مجله روانشناسی ١٣٥٥
• رابطة ناسازگاری اجتماعی فرزندان با غيبت مادر از خانه به علت اشتغال، امور فرهنگی دانشگاه تهران
١٣٥٤
• بررسی پژوهشی تغذيه رايگان، نشريه دانشکده ١٣٥٦
• پژوهشی در مورد تأثير اکثريت متفق بر اقليت واحد، بازسازی آزمايش اصلی همنوايیاش با آزمودنیهای
ايرانی، پژوهشهای روانشناختی ١٣٧٠
• تفاوت ادراک بينايی زن و مرد، مجله دانشکده ادبيات و علوم انسانی، ١٣٧٤
• جنبههای روانشناختی ناباروری، پژوهشهای روانشناختی، ١٣٧٦
• بررسی تأثير فشار روانی بر برخی از متغيرهای سيستم ايمنی با توجه به نقش سرسختی روان-
شناختی، مجله روانشناسی وعلوم تربيتی دانشگاه شهيد چمران اهواز، ١٣٨٠
• تأثير حالات خلقی بر سرعت پردازش ذهنی، مجله دانشکده روانشناسی و علوم تربيتی دانشگاه تهران،
١٣٨٢
• مطالعة مقايسهایِ پايههای فردی، شناختی، و انگيزشی پيشداوری نسبت به مهاجران افغان، ١٣٨٤
• رابطة سبكهاي مقابله و اسناد با افسردگي، نشريه پژوهشهاي روانشناختي ١٣٨٥
• رابطه سبكهاي اسناد با رخدادهاي استرسزاي زندگي و سلامت عمومي، نشريه پژوهشهاي روان-
شناختي ١٣٨٥
• چند مقاله ديگر آماده چاپ يا در حال آماده سازی برای نشر
پژوهش ها (پایان یافته، در حال انجام، مورد علاقه):
اجرای تحقيقات زير در قالب پروژههاي پژوهشی علاوه بر تحقيقاتی است که در قالب پاياننامه انجام شدهاند:
• بررسی پديده همنوايی با گروه در فرهنگ ايرانی
• تفاوت ادراک بينايی بين زن و مرد
• بررسی پژوهشی برنامه تغذيه رايگان در مدارس
MMPI- • ترجمه و تطبيق فرم فارسي 2
• بررسی شيوع اختلالات روانی در کارگران صنايع
• بررسی تأثير استرس بر سيستم ايمنی و نقش سرسختی روانشناسی به عنوان عاملی تعديلکنندگي
• آماده سازی و تطبيق فرم فارسی مقياس اضطراب تعامل اجتماعی و مقياس هراس اجتماعی
• راهنمايی و مشاوره کارهای پژوهشی بسيار متعدد در قالب پژوهشهای عملی دوره کارشناسی، پايان -نامه های کارشناسی ارشد، و رساله های دکتری.


تاریخ: پنج شنبه 05 فروردين 1389 21:01
افزوده شده توسط: modir
ابعاد: 75 x 95 پیکسل
حجم فایل: 2.44Kb
نظرات: 0
امتیاز:
دفعات نمایش: 11497